خرابی کارت گرافیک اصلاً اتفاق عجیبی نیست و یک کارت هرچقدر هم که با کیفیت باشد، دیر یا زود وقت مرگ آن فرا می‌رسد. به شما می‌گوییم چه دلایلی باعث از کار افتادن VGA می‌شود.
کارت گرافیک همانند هر قطعه الکترونیکی دیگری دارای عمر مفید است و با فرا رسیدن زمان مرگ، دچار خرابی یا مشکلاتی می‌شود که نشان می‌دهد باید خودتان را برای از کار افتادن آماده کنید. البته اگر اقدام به تعمیر کارت گرافیک کنید، ممکن است بتوانید آن را زنده کنید. خوشبختانه علائم مشخصی وجود دارد که نشان می‌دهد یک کارت گرافیک در آستانه مرگ است، بنابراین می‌توانید سلامت VGA مورد نظرتان را بررسی کنید.
حتی اگر گران‌قیمت‌ترین و مرغوب‌ترین کارت‌های بازار را هم تهیه کنید، باز هم مرگ آنها اجتناب‌ناپذیر است. در حقیقت از آنجایی که کارت گرافیک یک قطعه بسیار داغ و پرمصرف است که انرژی زیادی مصرف می‌کند و گرمای زیادی هم از قطعات آن متساعد می‌شود، شانس خرابی آن به مراتب بیشتر از قطعاتی چون CPU است. البته عمر مفید کارت گرافیک به شرایط مختلفی بستگی دارد که می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به این لینک مراجعه کنید.
مهم‌ترین علائم خرابی کارت گرافیک
همانطور که گفتیم، VGAها به مرور مستهلک می‌شوند و علامت خرابی کارت گرافیک نمایان می‌شود. این علائم می‌تواند ناگهانی یا طولانی‌مدت باشد و به مرور بدتر شود. در ادامه به علائم خرابی کارت گرافیک و دلایل ایجاد هر یک از آنها می‌پردازیم.
دسته اول علائمی هستند که خود را حین انجام وظیفه کارت نشان می‌دهند. اما دسته دوم علائم فیزیکی و مشهودی چون نویز، صدای غیرعادی، جرقه و نظیر آنها هستند. بنابراین باید علائم را به خوبی بشناسید تا بتوانید به خرابی کارت گرافیک یا نزدیک شدن به مرگ پی ببرید.
یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین علامت‌های معیوب شدن کارت گرافیک، بروز آرتیفکت یا ناهنجاری در تصویر است. این ناهنجاری‌ها می‌تواند به صورت خرابی تصویر، شطرنجی شدن تصویر یا قسمتی از صحنه، نمایش خطوط و اشکال اضافی، گیر کردن بخشی از تصویر و نظیر آنها باشد. دقت داشته باشید این علامت نباید تنها در یک بازی یا نرم‌افزار خاص دیده شود، در غیر این صورت ممکن است ناشی از باگ بازی، درایور یا حتی سیستم عامل باشد.
به صورت کلی می‌توان گفت بروز آرتیکفت جزو نشانه‌های جدی معیوب بودن یا مشکل داشتن کارت گرافیک است و اگر ناشی از یک بازی یا درایور خاص نباشد، باید آن را جدی بگیرید. این مشکل می‌تواند ناشی از خرابی خود GPU یا تراشه‌های حافظه باشد.
فریز شدن صفحه
از علائم خرابی کارت گرافیک، فریز شدن یا گیر کردن صفحه است. در صورتی که صفحه ناگهان گیر کند، ممکن است علت آن خرابی کارت گرافیک باشد. البته این علامت تنها در صورتی اهمیت پیدا می‌کند که بیش از یکبار رخ بدهد و شاهد تکرار آن باشید.
از دلایل فریز شدن صفحه می‌توان به اورکلاک کارت گرافیک اشاره کرد، بنابراین حتماً تنظیمات پیش‌فرض را بازگردانی کنید.
باید اطمینان حاصل کنید که مشکل از درایور اخیراً نصب شده، آپدیت ویندوز یا باگ خود بازی‌ها و برنامه‌ها نیست. برای نمونه اگر اخیراً درایور یا آپدیت خاصی نصب کرده‌اید، حذف آن و بازگشت به حالت پیشین حائز اهمیت است.
کرش کردن و صفحه آبی مرگ
کرش کردن‌های مکرر در بازی‌ها و برنامه‌های گرافیکی یا بروز خطای صفحه آبی مرگ ویندوز (BBSOD) با ارورهایی که حاوی ارجاع به GPU هستند، می‌تواند یکی دیگر از علامت‌های خرابی کارت گرافیک باشد. در این مورد نیز باید احتمالات نرم‌افزاری و درایور را حذف کنید.
خرابی کارت گرافیک می‌تواند به کرش کردن و خطاهای مکرر بیانجامد.
افزایش سرعت چرخش فن
اگر به یکباره سرعت چرخش فن کارت گرافیک افزایش یابد و پایین نیاید یا با علائم دیگری چون افت شدید نرخ فریم دهی، هنگ کردن، فریز شدن و نظیر آنها همراه باشد که پس از Restart کامپیوتر برطرف نشود، می‌تواند جزو علائم خرابی کارت گرافیک باشد.
اطمینان حاصل کنید که تهویه کیس مناسب است، فن‌های کارت گرافیک گیر نکرده‌اند و دمای کارت گرافیک به طرز غیرعادی بالا نیست. در صورت بالا بودن دمای کارت گرافیک قدیمی، باید به فکر سرویس کردن آن باشید که شامل تمیز کردن کارت، تعویض خمیر و بهبود تهویه کیس می‌شود.
در صورتی که اخیراً هرگونه تغییر فیزیکی بر روی سیستم انجام داده‌اید، از درست بودن همه چیز و نصب صحیح کارت گرافیک، وصل بودن کانکتور تغذیه، سالم بودن پاور و قطعات دیگر سیستم اطمینان حاصل کنید.
وصل کردن مانیتور
اگر سیستم شما گرافیک داخلی (iGPU) دارد، می‌توانید با وصل کردن مانیتور به آن و برداشتن کارت گرافیک، بهتر ریشه مشکل را پیدا کنید. در صورتی که با برداشتن کارت گرافیک توانستید از iGPU خروجی تصویر بگیرید و همه چیز نرمال بود، می‌توانید سیستم را خاموش نموده و مجدداً کارت گرافیک را نصب کنید. حالا با همان iGPU وارد ویندوز یا بایوس شده و شناسایی کارت گرافیک را بررسی کنید.
در این شرایط باید به چرخش یا عدم چرخش فن‌ها و روشن شدن هرگونه LED بر روی کارت توجه کنید. ممکن است پس از مدت کوتاهی فن‌های آن متوقف شود و دیگر کار نکند. البته در این مواقع گوش کردن به صدای POST مادربرد یا کُد خطا (در صورت وجود نمایشگر بر روی مادربرد)، می تواند تشخیص مرگ کارت گرافیک را آسان تر کند.
وجود هرگونه نشانه فیزیکی اعم از سوختگی، تغییر رنگ و دفرمه شدن می تواند نشان از مرگ کارت گرافیک باشد. برای نمونه اگر یکی از قطعات مدار تغذیه سوختگی مشهود داشته باشد، باید به تعمیر آن فکر کنید.
تست سلامت کارت گرافیک
معمولاً برای بررسی سلامت کارت گرافیک از برنامه‌های استرس استفاده می‌شود که خود می‌توانند باعث سوختن شوند. از همین رو انجام تست‌های استرس پیشنهاد نمی‌شود و در عوض بهتر است تست‌های پایداری و بنچمارک‌های استاندارد را امتحان کنید. همچنین اجرای بازی‌های سنگین به مدت نیم ساعت می‌تواند یک تست عالی برای بررسی سلامت کارت گرافیک باشد.
همچنین بسیار مهم است که در زمان اجرای تست استرس کارت گرافیک، منبع تغذیه سیستم کافی بوده و تهویه‌ی کیس مناسب داشته باشید، در غیر این صورت شانس خرابی کارت گرافیک وجود دارد.
